Fiziksel egzersiz yalnızca bedeni geliştirmekle kalmamakta, beyin fonksiyonlarını da önemli derecede etkilemektedir. Yapılan pek çok çalışma, nöron plastisitesine etki eden faktörlerin fiziksel egzersize karşı iyi yanıt verdiği, bilişsel gerilemeye karşı, ileri yaşlarda düzenli spor yapan bireylerin hafif bilişsel bozukluk ve demans gibi rahatsızlıklara gerilemeye sebep olduğu ifade edilemektedir. Bunların yanı sıra, düzenli spor yapan ileri yaşlardaki bireylerde fiziksel kapasitede de artış görüldüğü de ifade edilmektedir (1).
Fiziksel egzersizler gibi, meditasyon, yoga ve mindfulness egzersizleri de, gelişmiş görsel-uzamsal bellek, beyin bağlantısındaki paralel değişikliklerde etkili olduğu ortaya çıkarılmıştır. Bu egzersizlerin, stres seviyesini azaltmasıyla, kortizol seviyesinin düşmesine ve beyin kaynaklı nörotrofik faktörün (brain-derived neurotrophic factor, BDNF) egzersizlere bağlı olarak serum seviyesinde artışına sebep olduğu belirtilmiştir. BDNF, beyinde nöral plastisidede etkili, kortikal kalınlık ve nöronlar arası iletişimi modere ettiği bilinen önemli bir faktördür. Yapılan deneyler, fiziksel aktiviteye ek olarak, çevresel çeşitlilik, sosyal zenginleşme gibi faktörlerin BDNF seviyesiyle ilişkili olarak hafıza ve öğrenme becerilerinde gelişme görülebileceğini da ifade etmiştir (2).
BDNF seviyesindeki düşüş majör depresif bozukluk (MDD), tıkınırcasına yeme bozukluğu (BED) gibi duygu durumuna bağlı olan ve/ya duygu durumunu etkileyen hastalıklarla da ilişkili olabileceği, yapılan genom boyu ilişkilendirme çalışmaları ve vaka kontrol çalışmalarında ortaya çıkarılmıştır. Bazı çalışmalar fiziksel aktivite ile BDNF seviyelerindeki değişimin bu tür hastalıklarda geriletici etkiye sahip olduğunu ifade etmektedir (3).
Hayatınıza düzenli sporu adapte ederek, daha sağlıklı yaşlanmak ve hastalıklardan korunmak mümkün olabilir. Daha fazlası için, Uniqgene Paketleri’ni inceleyebilir ve sorularınızı iletebilirsiniz.
👇
Kaynaklar:
[1] Bherer, L., Erickson, K. I., & Liu-Ambrose, T. (2013). Physical exercise and brain functions in older adults.
[2] Håkansson, K., Ledreux, A., Daffner, K., Terjestam, Y., Bergman, P., Carlsson, R., … & Mohammed, A. K. H. (2017). BDNF responses in healthy older persons to 35 minutes of physical exercise, cognitive training, and mindfulness: associations with working memory function. Journal of Alzheimer’s Disease, 55(2), 645–657.
[3] Phillips, C. (2017). Brain-derived neurotrophic factor, depression, and physical activity: making the neuroplastic connection. Neural plasticity, 2017.
