Obezite, tüm dünyada oldukça hızlı yayılan, toplam popülasyonun büyük kısmını etkileyen önemli bir hastalıktır. Dünya Sağlık örgütü obeziteyi “sağlık için risk oluşturan anormal veya aşırı yağ birikimi” olarak tanımlamıştır. Obezite vücut kitle indeksi ile ifade edilmekte ve buna göre; vücut kitle indeksi (BMI) 25 ve üzeri olan bireyler aşırı kilolu, 30 ve üzeri olan bireyler obez olarak tanımlanmaktadır. Son raporlara göre 2025 yılında dünyada obeziteye yakalanma sıklığının erkeklerde %18 kadınlarda %21’i geçeceği ifade edilmektedir. Obezite, çocuklar ve erişkinlerde tip2 diyabet, karaciğer yağlanması, kalp-damar hastalıkları, kanser ve kronik solunum hastalıkları gibi hastalıklarla da ilişkili olduğu ortaya çıkarılmıştır. Yapılan pek çok çalışmada, obezitenin ortaya çıkmasında 2 temel sebebi olarak çevresel faktörler ve genetik olduğu; obezitenin %40 ile %70 oranında genler ile aktarıldığı ortaya çıkarılmıştır.
Çevresel faktörler olarak; aşırı ve yanlış beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, yanlış uygulanana diyetler, çeşitli yan etkili ilaçlar, stres faktörü, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklar, psikolojik hastalıklar gibi önemli etmenler gösterilmektedir. Günümüzde, genetik araştırmalarda kullanılan genom boyu ilişkilendirme çalışmaları (GWAS), vaka kontrol çalışmaları hangi genlerin özellikle obezite ile yakından ilişkili olduğunu ortaya çıkarmakta çok büyük katkı sağlamaktadır. Bu genler çoğunlukla vücutta; yağlanma, bel-kalça oranının belirlenmesi, hormonal düzenlemeler, beyinde; açlık-tokluk hissi, karar verme, duygusal mod değişimleri gibi obezitenin görülmesinde önemli rol oynayabilecek özellikleri etkilemektedir. Buna göre genetik üzerine yapılan çalışmalarda, DNA diziliminde tek bazlık değişimleri ifade eden, bireysel farklılıkların ortaya çıkmasını sağlayan varyasyonlar (SNP) ortaya konmaktadır. Bu varyasyonlar bize, o genlerin hücrelerde nasıl ifade edildiği, vücudumuzda üretilen proteinleri ne yönde değiştiği ve genel olarak metabolizmamızı nasıl dönüştürdüğü hakkında bilgi vermektedir.
Sonuç olarak, her bireyin vücut kitle indeksi, metabolizma hızı ve obezite yatkınlığı, sahip olduğu genler tarafından belirlenmektedir. Bu sebeple, bireyler obeziteden kaçınmak ve daha iyi bir yaşam sürmek için genetik özelliklerini bilmeli ve bireysel beslenme programları uygulamalıdır.
